Wettelijk kader
Het
koninklijk besluit van 21 februari 2022 betreffende de bijzondere preventiemaatregelen op het werk in geval van een epidemie of pandemie verscheen in het Belgisch Staatsblad van 10 maart 2022. Het KB vult
titel 2 Algemene beginselen betreffende het welzijnsbeleid van boek I Algemene beginselen van de codex over het welzijn op het werk aan met een nieuw hoofdstuk VI
Bijzondere preventiemaatregelen in geval van een epidemie of een pandemie. Het hoofdstuk telt één artikel, art. I.2-27.
Het KB is bedoeld om de covid-19 bestrijdingsmaatregelen voor op het werk zoals deze opgenomen waren in ministeriële besluiten en daarna in het KB van 28 oktober 2021 houdende de nodige maatregelen van bestuurlijke politie teneinde de gevolgen voor de volksgezondheid van de afgekondigde epidemische noodsituatie betreffende de coronavirus Covid-19-pandemie te voorkomen, te integreren in de codex, zodat deze bepalingen ook voor eventuele toekomstige pandemieën kunnen worden gebruikt.
Wanneer?
Het besluit bepaalt de bijzondere preventiemaatregelen die moeten worden toegepast in het kader van een epidemie in het algemeen (en in het bijzonder in de context van de huidige gezondheidscrisis). Die maatregelen gelden zowel voor werknemers, maar ook voor andere personen die zich op de arbeidsplaats bevinden.
De werkgever past de bijzondere preventiemaatregelen toe in zijn onderneming vanaf de dag van de afkondiging van de epidemische noodsituatie tot twee maanden na de dag waarop de situatie eindigt. Ook na de beslissing tot beëindiging van de noodsituatie, blijft het infectieus agens immers circuleren in de samenleving. De nazorgfase van twee maanden is dan ook bedoeld om te voorkomen dat er in de eindfase van de pandemie nieuwe uitbraken zouden ontstaan in de ondernemingen, die de gezondheid van – voornamelijk kwetsbare – werknemers in gevaar zouden kunnen brengen.
Wat?
De bijzondere preventiemaatregelen zijn veiligheids- en gezondheidsmaatregelen van materiële, technische en/of organisatorische aard. Die moeten ervoor zorgen dat personen voldoende afstand houden van elkaar, dat het infectieus agens op het werk niet verspreid wordt en dat de gevolgen van de epidemie of pandemie op de arbeidsplaats beheerst en beperkt worden.
De maatregelen zijn toepasbaar:
- in het algemeen: informatie, instructies, sensibilisering, toepassen van telewerk, ventilatie en verluchting, bewaren van voldoende afstand tussen personen, dragen van een mondmasker, hygiëne, …
- onderweg: bij verplaatsingen van en naar de onderneming, dienstverplaatsingen, …
- in de onderneming: tijdens rust- en lunchpauzes, in kleedkamers, douches en toiletten, tijdens vergaderingen en opleidingen, tijdens bedrijfsfeesten en evenementen, …
- bij contact met derden: externe werknemers, werken met meerdere werkgevers op eenzelfde arbeidsplaats, off-site werkzaamheden, …
- maatregelen bij ziekte: quarantaine, isolatie, …
Hoe?
Door de indeling in drie verschillende fasen kunnen werkgevers en werknemers zich beter voorbereiden op het nemen van meer ingrijpende maatregelen wanneer de epidemie verergert, of minder ingrijpende maatregelen wanneer de epidemische situatie in de onderneming en in de samenleving dat toelaat.
Fase 1: waakzaamheidsfase
- Maatregelen om de verspreiding van een infectieus agens in de onderneming te beheersen.
- Van toepassing van zodra de epidemische noodsituatie wordt afgekondigd en tot twee maanden na het einde.
Fase 2: interventiefase
- Maatregelen om een (dreigende) uitbraak onder controle te krijgen en/of de verspreiding van een infectieus agens te beperken, onder meer in het kader van clusterbeheer.
- Van toepassing wanneer er sprake is van een verhoogde circulatie van het infectieus agens en/of een (dreigende) uitbraak in de onderneming.
- Deze fase wordt geactiveerd op niveau van een onderneming (door de werkgever na advies van de arbeidsarts), in alle ondernemingen van een sector (door een protocol gesloten in het bevoegde paritaire comité), of in bepaalde ondernemingen of voor bepaalde activiteiten (door de bevoegde overheid).
Fase 3: kritische fase
- Maatregelen om ervoor te zorgen dat een (wijdverspreide) epidemie of pandemie ingedijkt wordt en een (gehele of gedeeltelijke) lockdown of sluiting van de onderneming(en) vermeden wordt.
- Van toepassing wanneer er sprake is van een uitbraak en/of een sterk verhoogde circulatie van het infectieus agens.
- Het activeren op niveau van de onderneming, in alle ondernemingen van een sector of in bepaalde ondernemingen gebeurt volgens dezelfde procedure als bij de vorige fase.
Terugkeer naar een vorige fase
De terugkeer naar een vorige fase gebeurt volgens dezelfde procedure en door dezelfde bevoegde instantie als bij het activeren van een fase.
Toepassing
Bij het uitwerken en toepassen van de maatregelen wordt steeds rekening gehouden met de geldende regels rond sociaal overleg binnen de onderneming. De werkgever moet steeds het advies vragen van de bevoegde preventieadviseur(s).
Generieke gids
De FOD Werkgelegenheid geeft in overleg met de sociale partners van de Hoge Raad PBW invulling aan de bijzondere preventiemaatregelen in de vorm van de
generieke gids ‘Veilig werken tijdens een epidemie of een pandemie’. Die concrete maatregelen houden rekening met de aard en de specifieke eigenschappen van het infectieus agens en met de ernst van de epidemie of pandemie.
Bronnen:
