Wat?
Het jaaractieplan bevat een lijst van prioriteiten op het vlak van welzijn en preventie op het werk. Het geeft aan welke acties het komende jaar moeten worden genomen, wie dit moet doen en wanneer. Het jaaractieplan omvat volgende elementen:
- de prioritaire doelstellingen voor het volgend dienstjaar;
- de middelen en methodes die aangewend zullen worden;
- de opdrachten, verplichtingen en middelen van de verschillende betrokkenen;
- de aanpassingen aan het globaal preventieplan op basis van gewijzigde omstandigheden, de ongevallen en incidenten, het jaarverslag van de interne dienst van het voorbije jaar en de adviezen van het comité tijdens het voorbije jaar.
De naamlijsten voor de werknemers die onderworpen zijn aan het gezondheidstoezicht moeten als bijlage bij het jaaractieplan gevoegd worden (Codex, I.4-5 en 6).
Wie doet wat?
De werkgever moet het plan opstellen, in samenspraak met de hiërarchische lijn en de diensten pbw. Ook het comité kan adviezen en voorstellen formuleren om het jaaractieplan vorm te geven (zie tabel).
Wanneer?
Het jaaractieplan gaat over een dienstjaar. Doorgaans is dit van 1 januari tot 31 december maar in sommige organisaties, bv. in het onderwijs, kan een dienstjaar starten op 1 september. Twee maanden voor het jaaractieplan van start gaat, moet het jaaractieplan voor advies voorgelegd worden aan het comité. In de meeste gevallen is dit ten laatste tijdens de comitévergadering van oktober (vóór 1 november). De voorbereiding van het jaaractieplan gebeurt tijdens de periode die daar aan voorafgaat, m.n. augustus-september.
Tabel– Wie doet wat bij het uitwerken van het jaaractieplan
Wie | Rol | Referentie naar de Codex |
|---|
Werkgever | Wettelijk verplicht om jaarlijks een actieplan op te stellen | I.2-9 |
Hiërarchische lijn | Meewerken aan het opstellen en uitvoeren van het plan | I.2-9 I.2-11 |
Interne dienst | Adviezen en voorstellen voor het opstellen en bijsturen Onderzoeken uitvoeren cfr. van de werkposten, van arbeidsongevallen en incidenten, … ter voorbereiding van het jaaractieplan In de praktijk is de interne dienst meestal belast met de opstelling van het plan Als secretariaat van het Comité pbw, de inhoud van het jaaractieplan bekend maken aan alle werknemers | I.2-9 II.1-4 II.1-6 II.7-24 8° |
Externe dienst | Indien er intern geen preventieadviseur niveau I of II is: advies geven aan de werkgever voor de inhoud
In de andere bedrijven: advies over onderwerpen waarover er intern geen expertise aanwezig is | II.1-4 II.1-10 II.3-2 |
Arbeidsarts | Advies over domeinen die hem/haar aanbelangen, bv. beroepsziekten, eerste hulpverlening of het gezondheidstoezicht | II.1-5 |
Comité* | Adviezen en voorstellen voor het opstellen en bijsturen Voorafgaand advies uitbrengen (het jaaractieplan moet 2 maanden op voorhand voorgelegd worden aan het comité) Plan continu evalueren en bijsturen | I.2-10 II.7-2 |
* het comité pbw (bij ontstentenis: vakbondsafvaardiging/rechtstreekse participatie)
Planmatig en doelgericht
Het jaaractieplan past in het dynamisch risicobeheersingssysteem en sluit aan bij het globaal preventieplan. De inhoud en de doelstellingen van het jaaractieplan zijn altijd gebaseerd op het globaal preventieplan, dat om de vijf jaar herzien wordt. Deze twee plannen zijn dus instrumenten die toelaten om de preventie planmatig en doelgericht te organiseren. Een goed uitgewerkt jaaractieplan vormt een belangrijke ondersteuning voor het beleid welzijn op het werk. Voorwaarde is wel dat er voor realistische doelstellingen wordt gekozen die haalbaar zijn (in de tijd, m.b.t. financiële of andere middelen, beschikbaarheid van mensen of diensten).
Hoe opstellen
Het jaaractieplan omschrijft de acties die prioritair uitgevoerd moeten worden gedurende het volgende jaar. Het vergt dus een goed beeld van de situatie en van de nieuwe behoeften op basis van informatie zoals cijfers van arbeidsongevallen en verzuim, gegevens uit bevraging, klachten, tendensen, nieuwe werkmethoden, nieuwe arbeidsmiddelen, enz. Ook de resultaten van risicoanalyses vormen een belangrijke informatiebron. De codex geeft bijvoorbeeld expliciet aan dat de resultaten van de risicoanalyse psychosociale risico’s op het werk en de preventiemaatregelen die daaruit voortvloeien, opgenomen moeten worden in het globaal preventieplan en het jaaractieplan (Codex, I.3-7).
Op basis van de verzamelde gegevens kunnen de prioriteiten bepaald worden die vervolgens uitgewerkt worden tot concrete acties. Voor alle acties is het ook nodig om de middelen, de timing en de verantwoordelijken te preciseren.
Opvolging
Voor een goede opvolging is het belangrijk om de acties voldoende meetbaar en precies vast te leggen in het jaaractieplan (wie doet wat tegen wanneer?). Een vast evaluatiemoment is de maandelijkse vergadering van het comité. De opvolging van het jaaractieplan is immers een onderdeel van het (drie)maandelijks verslag (Codex, (bijlage II.1-2, pt. 6)). Het biedt de kans om het jaaractieplan bij te sturen en aan te passen aan de resultaten van de acties, nieuwe ontwikkelingen en adviezen van de interne of externe dienst, comité, …
