Wettelijk kader
Het Koninklijk besluit van 16 november 2023 tot wijziging van de codex over het welzijn op het werk, wat de chemische, kankerverwekkende, mutagene en reprotoxische agentia en agentia met hormoonontregelende eigenschappen betreft en tot opheffing van artikel 723bis15 van het Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming verscheen op 4 december in het Belgisch Staatsblad. Zoals de titel suggereert, voert het wijzigingen door die te maken hebben met chemische agentia. Het besluit treedt in werking op 14 december 2023.
Grenswaarden
Bijlage VI.1-1 van de codex bevat de lijst met grenswaarden voor beroepsmatige blootstelling. In die lijst zijn op basis van dit KB strengere grenswaarden ingevoerd voor een aantal kankerverwekkende agentia: benzeen, nikkel en -verbindingen, acrylnitril, inadembaar kristallijn siliciumdioxide, N,N-dimethylformamide, N-methyl-2-pyrrolidon en anorganisch lood en verbindingen daarvan. Het zijn voornamelijk omzettingen van grenswaarden die op Europees niveau werden vastgelegd op basis van Richtlijn 2022/431/EU (wijzigingsrichtlijn van richtlijn 2004/37 over kankerverwekkende, mutagene en reprotoxische agentia (CMR)). Meer hierover:
Strengere grenswaarden kankerverwekkende agentia: overzicht 2017 - 2023 Bij de omzetting van de Europese grenswaarden is wel rekening gehouden met de Belgische context. Een lidstaat mag immers strengere bepalingen opleggen om een betere bescherming te bieden. Zo zijn er strengere maatregelen voorzien voor benzeen en voor inadembaar kristallijn siliciumdioxide.
Benzeen
Voor benzeen voorziet de Europese richtlijn de grenswaarde van 0,2 ppm met twee overgangsperioden, waarbij respectievelijk 1 ppm en 0,5 ppm gehanteerd wordt (zie tabel). In de codex wordt maar één overgangsperiode gehanteerd en wordt de grenswaarde nu al naar 0,5 ppm gebracht. De reden daarvoor is dat er in de vergunningen uitgereikt voor het gebruik van benzeen in afwijking van het verbod (ARAB art. 723bis15, zie verder) steeds de grenswaarde opgelegd wordt van 0,5 ppm. Om dezelfde bescherming te garanderen, is er dus voor gekozen om de grenswaarde meteen naar 0,5 ppm te brengen.
Tabel - Grenswaarde benzeen
| Tot 05-04-2024 | Vanaf 05-04-2024 tot 05-04-2026 | Vanaf 05-04-2026 |
|---|
EU (richtlijn 2004/37, bijlage III) | 1 ppm | 0,5 ppm | 0,2 ppm |
BE (codex, bijlage VI.1-1) | 0,5 ppm | 0,5 ppm | 0,2 ppm |
Inadembaar kristallijn siliciumdioxide
Voor respirabel kristallijn silicastof is in de Europese richtlijn de grenswaarde van 0,1 ppm voorzien (respirabele fractie). In de codex wordt een lagere grenswaarde voorzien van 0,05 ppm, maar wel met een overgangsperiode (0,1 ppm tot 01-09-2025). Daarmee wordt enerzijds de tijd gegeven aan de bedrijven om zich aan te passen en anderzijds gekozen voor een betere bescherming van de werknemers. Wetenschappelijke studies wijzen immers op de noodzaak om de grenswaarde verder terug te dringen en verschillende EU-lidstaten hebben al een strengere grenswaarde geïmplementeerd dan deze die voorzien is in de richtlijn.
Werken met diisocyanaten: verplichte opleiding
Op basis van de REACH-verordening zijn professionele gebruikers van diisocyanaten verplicht om een opleiding te volgen (bijlage XVII van REACH-verordening 1907/2006/EG, gewijzigd door Verordening 2020/1149/EU, zie ook:
Verplichte opleiding rond veilig gebruik van diisocyanaten). Een verwijzing naar die verplichting is nu geïntegreerd in de bepalingen over de opleidingen van werknemers over de risico’s van chemische agentia (art. VI.1-27).
Opheffing ARAB-artikel
Het koninklijk besluit van 16 november 2023 heft art. 723bis15 van het ARAB op. In dat artikel stonden bepalingen over het verbod op het gebruik van bepaalde chemische stoffen. Die bepalingen zijn overbodig geworden aangezien dit geregeld is op basis van Europese verordeningen zoals REACH 1907/2006/EG. Ook het vergunningssysteem voor afwijkingen voor bepaalde gebruiken van benzeen wordt afgeschaft.
Bronnen/meer weten:
