Balans tussen werk en privéleven: afspraken over deconnectie

Wettelijk kader

De wet van 26 maart 2018 betreffende de versterking van de economische groei en de sociale cohesie verscheen op 30 maart 2018 in het Belgisch Staatsblad. De wet bevat drie artikels over overleg over deconnectie en gebruik van digitale communicatiemiddelen (art. 15 - 17). Deze artikels zijn enkel van toepassing op ondernemingen uit de privésector. Voor het openbaar ambt is er een afzonderlijke regeling. In november 2022 werd een wetswijziging doorgevoerd die de bepalingen volledig wijzgde en twee nieuwe toevoegde (17/1 en 17/2). Deze wetswijziging maakte afspraken over deconnectie verplicht voor bedrijven met meer dan 20 werknemers.

Overeenkomst

Op basis van overleg met de werknemers moet de werkgever met meer dan 20 werknemers een overeenkomst vastleggen over het recht op deconnectie. Hierin zijn volgende elementen opgenomen:
- de praktische modaliteiten voor de toepassing door de werknemer van zijn recht om niet bereikbaar te zijn naast zijn werkuren;
- de richtlijnen voor het gebruik van digitale hulpmiddelen zodat het evenwicht bewaard blijft met de rusttijden, het verlof, privéleven en familieleven van de werknemer;
- vormings- en sensibiliseringsacties voor werknemers en leidinggevenden over het verstandig gebruik van digitale hulpmiddelen en de risico’s van overmatige connectie.

Cao of arbeidsreglement

De overeenkomst moet gesloten worden in een collectieve arbeidsovereenkomst op ondernemingsniveau (ondernemings-cao neer te leggen op de griffie van de Algemene Directie Collectieve Arbeidsbetrekkingen van de FOD Werkgelegenheid). Als er geen ondernemings-cao wordt afgesloten, dan is het verplicht om de afspraken op te nemen in het arbeidsreglement. Een kopie van het arbeidsreglement moet aan de arbeidsinspectie bezorgd worden of online ingediend worden via www.arbeidsreglement.belgie.be.
Daarnaast voorziet de wet ook de mogelijkheid dat er een algemene of sectorale cao wordt afgesloten. In dat geval zijn de ondernemings-cao of wijziging aan het arbeidsreglement niet vereist maar moet de werkgever zich uiteraard houden aan de bepalingen van de algemene of sectorale cao.

Invoering uitgesteld

De wet verplichtte de werkgevers om de afspraken rond te hebben tegen 1 januari 2023. In de praktijk was dit erg kort gezien de wetswijziging pas in november 2022 in het staatsblad verscheen. De minister van Werk had daarom laten weten dat er in de eerste maanden van 2023 niet zou worden opgetreden tegen werkgevers die nog in gebreke bleven. In de praktijk werd de maatregel uitgesteld tot 1 april 2023.

Bronnen: 

• Wet van 26 maart 2018 betreffende de versterking van de economische groei en de sociale cohesie (BS 30 maart 2018) gewijzigd door de Wet van 3 oktober 2022 houdende diverse arbeidsbepalingen (BS van 10 november 2022)
• FOD Werkgelegenheid: Drie maanden uitstel in de praktijk om afspraken te maken over recht op deconnectie