Asbest is de verzamelnaam voor een aantal vezelvormige delfstoffen van minerale oorsprong. Deze mineralen zijn gedurende miljoenen jaren uitgekristalliseerd in rotsen. Er zijn slechts enkele soorten geschikt voor industrieel gebruik.

Het gaat om:
■ witte asbest (of crysotiel);
■ blauwe asbest (of crocidoliet);
■ bruine asbest (of amosiet).
Vroeger werd asbest vaak gebruikt in de bouwsector. Asbest heeft immers verschillende eigenschappen die goed van pas kunnen komen bij de bouw van woningen. Het is hittebestendig, warmte-isolerend en heeft een hoge slijtweerstand.

Waar kun je asbest aantreffen?

Omwille van de eigenschappen van asbest werd tot het voor enkele decennia vaak gebruikt. Asbest kan je bijvoorbeeld in volgende toepassingen of plaatsen tegenkomen:

 

  • isolerende spuitlagen (spuitasbest) in gebouwen, bv. het Berlaymontgebouw in Brussel;
  • asbestplaten als warmte-isolatie bv. in de buurt van verwarmingsketels, schoorstenen;
  • dak- en wandbedekking met asbesthoudend cement, bv. golfplaten, leien, ... (herkenbaar aan de lichte wafelstructuur en de breukvlakken die er vezelig uitzien);
  • isolatielagen rondom leidingen en elektrische toestellen;
  • afdichtingmateriaal, bv. flenzen en lagerdichtingen, vooral in stookplaatsen en verwarmingsketels;
  • rioolbuizen, hoge druk ondergrondse waterleidingen;
  • asbestweefsels, bv. brandwerende kleding, branddekens;
  • asbesthoudende vloerbedekking bv. in sommige (oude) vinyl vloertegels, de toplaag is van pvc en in de onderlaag zit asbest. De viltachtige onderlaag lijkt op karton en is lichtgrijs tot lichtbeige;

  • in remvoeringen van (oudere) auto's en vrachtwagens.

    https://alertvoorasbest.be

Risico’s van blootstelling aan asbest

De asbestvezels zijn bijzonder klein, zo klein dat ze niet met het blote oog zichtbaar zijn. Daardoor kunnen ze bijzonder diep in de longen doordringen en daar na verloop van tijd ziektes veroorzaken, zoals asbestose, asbestlongkanker en mesothelioom. Deze ziektebeelden worden pas na lange tijd zichtbaar. Na de blootstelling aan asbest kan het maanden of jaren duren vooraleer de eerste symptomen opduiken. Er zijn gevallen bekend van mensen die pas 40 jaar na de blootstelling aan asbest een invloed ondervonden op hun gezondheid.
De verschillende aandoeningen die het vaakst voorkomen als gevolg van asbestblootstelling zijn:

 

  • Asbestose: deze stoflongziekte wordt veroorzaakt door het inademen van asbestvezels. Mensen met deze ziekte ondervinden ademhalingsmoeilijkheden en krijgen een verminderde longcapaciteit;
  • Asbestlongkanker: een longkanker die meestal gepaard gaat met grote tumoren in de longen;
  • Mesothelioom: een zeldzame, kwaadaardige aandoening van de vliezen rondom de longen, de buik en het hart. Deze aandoening wordt veroorzaakt door asbestvezels die het longweefsel of de darmwand doorboren.

Bekijk de video van het Nederlandse Ministerie Sociale zaken en werkgelegenheid: JOOST en de gevolgen van asbest

Wetgeving omtrent het gebruik van asbest

Omdat asbest zo gevaarlijk is, heeft de wetgever verschillende regels vastgelegd i.v.m. het gebruik van asbest en de afbraak en verwijdering van asbest uit asbesthoudende gebouwen.
Zo is het nu verboden om nog producten die asbestvezels bevatten op de markt te brengen. Het is ook verboden om met asbest te werken in een onderneming. Soms wordt om technische redenen een uitzondering gemaakt. 
Producten die asbest bevatten, moeten dan wel een specifiek label dragen (zie afbeelding). Ook op plaatsen waar asbest aanwezig is, moet dit label aangebracht worden.

Verder is iedere onderneming in België verplicht om een inventaris op te maken van al het asbest dat aanwezig is in de gebouwen. Als er bij installatie- of verbouwingswerken een risico bestaat dat de werknemers die de werkzaamheden uitvoeren, blootgesteld worden aan de risico's van asbest, moet het bedrijf dat de werken uitvoert een kopie krijgen van de asbestinventaris. Ook bij verkoop van het gebouw moet de koper een kopie van de asbestinventaris ontvangen.

Ondernemingen die asbest verwijderen of verwijderd asbest verwerken, bv. afbraak van gebouwen waarin asbest verwerkt zit, mogen dit enkel wanneer ze in het bezit zijn van een speciale erkenning. Een dergelijke erkenning vereist een kwaliteitsborgingsysteem en een aangepaste opleiding (basisopleiding en een jaarlijkse bijscholing van zowel de operationelen als de leidinggevenden).

Een laatste belangrijke regel in verband met asbest is dat het verboden is om uitzendkrachten met asbest te laten werken, of hen asbest te laten verwijderen. Ondernemingen die  erkend zijn voor asbestverwerking kunnen dus geen beroep doen op uitzendkrachten voor de uitvoering van hun werkzaamheden.

Lees ook